Lạm Phát Hoa Kỳ Có Thể Giảm – Nhưng Vẫn Gây Lo Ngại

Tình hình lạm phát tại Hoa Kỳ đang có dấu hiệu hạ nhiệt, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều lo ngại. Phân tích bài học từ những năm 1970 và các thách thức hiện tại trong việc kiểm soát lạm phát, cũng như ảnh hưởng của các yếu tố toàn cầu đến nền kinh tế.

Lạm Phát Đang Hạ Nhiệt Nhưng Chưa Thể Yên Tâm

Lạm phát ở Hoa Kỳ hiện đang có dấu hiệu hạ nhiệt nhưng không nên chủ quan. Mặc dù mức tăng giá hàng năm đã giảm xuống gần mức mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), nhưng lạm phát có xu hướng quay trở lại một cách bất ngờ, khiến người dân và nhà hoạch định chính sách không thể lơ là. Lịch sử đã chứng minh rằng các cuộc khủng hoảng lạm phát có thể tái diễn ngay khi mọi người không ngờ nhất.

Bài Học Từ Những Năm 1970

Những năm 1970 là một minh chứng rõ ràng cho điều này. Các nhà hoạch định chính sách thời điểm đó tưởng chừng đã kiểm soát được lạm phát, nhưng nó đã bùng phát trở lại một cách mạnh mẽ. Từ mức 2,7% vào năm 1971, lạm phát đã vọt lên 10% vào năm 1974, dẫn đến một cuộc suy thoái nghiêm trọng. Điều này nhắc nhở rằng bất kỳ ai hy vọng rằng lạm phát đã thực sự biến mất có thể sẽ phải ngạc nhiên.

Tình Hình Lạm Phát Những Năm 1970

Cuối những năm 1960, lạm phát tăng cao do chính phủ chi tiêu cho Chiến tranh Việt Nam và các chương trình xã hội. Fed đã tăng lãi suất lên gần 10% vào năm 1969, dẫn đến một cuộc suy thoái ngắn. Mặc dù lạm phát giảm xuống còn 2,7% vào năm 1971, nhưng điều này không kéo dài lâu. Đến năm 1974, lạm phát bùng nổ trở lại 10%, làm nền kinh tế rơi vào khủng hoảng.

Nhiều yếu tố đã gây ra cuộc khủng hoảng lạm phát trong giai đoạn này. Vào năm 1971, Richard Nixon đã cắt đứt mối liên hệ giữa đồng đô la Mỹ và vàng, khiến cho đồng đô la không còn khả năng chuyển đổi sang kim loại quý. Đồng thời, Nixon đã yêu cầu Fed duy trì tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn là ổn định giá cả, dẫn đến áp lực gia tăng và lạm phát trở lại.

Giá dầu cũng tăng vọt sau khi OPEC áp đặt lệnh cấm vận đối với các quốc gia ủng hộ Israel trong Chiến tranh Yom Kippur, bao gồm cả Hoa Kỳ. Phản ứng ban đầu của Fed là cắt giảm lãi suất, nhưng quyết định này bị chỉ trích nặng nề và không giúp cải thiện tình hình. Theo ý kiến của nhiều nhà kinh tế, phản ứng của Fed chỉ làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn.

Phân Tích Kinh Tế Thời Kỳ 1970

Một nghiên cứu gần đây của IMF chỉ ra rằng cú sốc năng lượng thường đóng vai trò trong các giai đoạn lạm phát chưa được giải quyết. Đến năm 1980, tỷ trọng của chính phủ trong nền kinh tế đã đạt gần 40% GDP, trùng với thời điểm lạm phát tăng cao. Ngân hàng trung ương dưới thời Arthur Burns hầu như không độc lập, bị ảnh hưởng bởi các xu hướng chính trị có lập trường mềm mỏng hơn về lạm phát. Bản thân Burns sau đó thừa nhận rằng Cục Dự trữ Liên bang đã bị vướng vào các luồng chính trị, điều này càng làm phức tạp hóa tình hình.

Thách Thức Mới Đối Với Hoa Kỳ

Dù không sống trong một phiên bản hoàn hảo của thập niên 1970, nhưng có nhiều điểm tương đồng đáng chú ý trong bối cảnh hiện tại. Các quy định của chính phủ đang ngày càng gia tăng, và ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về việc giảm sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong hệ thống tiền tệ toàn cầu.

Tăng Lương Và Ảnh Hưởng Đến Lạm Phát

Không thể không nhắc đến những thỏa thuận lương bổng hiện nay. Chẳng hạn, công nhân bến tàu Hoa Kỳ vừa ký hợp đồng tăng lương khổng lồ 62% sau khi đình công. Trong khi đó, công nhân Boeing đã từ chối một mức tăng lương 30%. Hơn nữa, Phó Tổng thống Kamala Harris đã hứa sẽ trấn áp tình trạng đầu cơ giá của doanh nghiệp, điều này gợi nhớ đến các chính sách kiểm soát giá trong thời kỳ của Nixon. Việc tăng lương như vậy có thể gây áp lực lên giá cả, làm gia tăng lạm phát.

Tình Hình Nguồn Cung Dầu Toàn Cầu

Hỗn loạn hiện tại ở Trung Đông cũng khiến tương lai của nguồn cung dầu toàn cầu trở nên khó đoán. Ngay cả khi xung đột không ngay lập tức làm tắc nghẽn nguồn cung, Exxon Mobil đã cảnh báo về khả năng thiếu hụt vào năm 2030 do thiếu đầu tư trong ngành. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự đoán rằng sự chuyển dịch sang năng lượng tái tạo có thể đẩy giá điện tăng lên 45% trên toàn châu Âu kể từ năm 2020. Điều này có thể tạo ra những áp lực mới đối với lạm phát.

Nợ Chính Phủ Và Tác Động Đến Kinh Tế

IMF dự kiến tổng nợ chính phủ toàn cầu sẽ đạt 100 nghìn tỷ đô la vào cuối năm nay. Chỉ riêng năm ngoái, thâm hụt tài chính của Hoa Kỳ đã tăng vọt lên 1,6 nghìn tỷ đô la, chiếm 6,3% GDP. Một số nhà kinh tế hiện nay cho rằng tình hình này là một sự suy thoái theo chu kỳ, không phải là một giải pháp dài hạn cho lạm phát. Điều này cho thấy rằng vấn đề lạm phát vẫn còn là một thách thức lớn mà nền kinh tế Hoa Kỳ cần phải đối mặt.

Kết Luận

Lạm phát có thể đang hạ nhiệt, nhưng vẫn còn nhiều điều cần phải lo ngại. Bài học từ những năm 1970 vẫn còn nguyên giá trị và cảnh báo chúng ta về việc cần duy trì sự cảnh giác. Thị trường tài chính và kinh tế toàn cầu vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, và tương lai vẫn còn chưa rõ ràng. Trong bối cảnh này, việc theo dõi các chỉ số kinh tế và chính sách tài chính sẽ là điều cần thiết để dự đoán và ứng phó với bất kỳ sự gia tăng nào của lạm phát trong tương lai.

Nguồn: Kenhbit tổng hợp